Batterie Delfzijl - Hugo Diergardt

Het was in het vroege voorjaar van 2017 dat ik ergens in Middelstum een tuin aan het onderhouden was. Plots, omstreeks het middaguur kreeg ik telefoon. Even kijken op het scherm, hmm.. begint met +49, dat zal Duitsland wel zijn. Uit lichte onzekerheid nam ik de telefoon in het Nederlands op. Aan de andere zijde klonk een Duitse stem; Hallo mit Jürgen Diergardt, mein Vater Hugo hat in der Batterie Delfzijl gedient während des Krieges. Even was ik stil, dit kon toch eigenlijk niet, hoe kwam hij bij mij terecht. Na een half uur bellen werd het allemaal duidelijker. Jürgen had het museum gevonden via Google. Jürgen sloot het gesprek af door te vermelden dat hij op 5 mei 2017 langs zou komen om wat spullen die hij nog had van zijn vader te schenken aan het museum.

 

Hugo Diergardt werd op 19 januari 1911 geboren te Nierenhof in het Ruhrgebied. In zijn latere leven werkte hij als metselaar en trad in 1933 in dienst bij de Reichsmarine. Hier heeft Hugo enige tijd gediend en werd later reservist bij de Reichsmarine en later Kriegsmarine. In 1939 wordt Hugo opgeroepen voor actieve dienst bij de Kriegsmarine. Aanvankelijk komt hij terecht bij de 6. Marine Artillerie Abteilung te Emden waar hij de basiskennis van de Marine Artillerie meekrijgt. Daarna wordt Hugo ingedeeld bij de Marine Flak Batterie Constantia ten westen van Emden. Bij het uitbreken van de oorlog in Nederland wordt hij naar de overkant, in Delfzijl, overgeplaatst.
 
Hier komt Hugo aan op 29 mei 1940. Batterie Delfzijl nabij het centrum van de havenplaats nadert zijn voltooiing en ook de kanonnen zijn reeds geplaatst. Hugo wordt kanonnier bij het 3. Geschütz en als nevenfunctie komt hij in de keuken terecht. In 1944 is hij inmiddels al gepromoveerd dat onderofficier en staat te boek als ‘Kantinenunteroffizier’. In deze functie reist hij het hele land door om goederen op te halen voor de batterij. Dit deed hij samen met Jan van Assen uit Appingedam, later bekend van het taxi- en ambulancevervoersbedrijf.
Hugo maakte te bevrijding van Delfzijl mee, maar de verhalen gaan dat hij niet actief heeft deelgenomen aan de gevechten omdat hij ondergedoken zat. Ook over eventuele krijgsgevangenschap is niks bekend.
 
Hugo had goede herinneringen aan Delfzijl en zo kwam het dat Hugo en zijn gezin vanaf 1947 alweer met enige regelmaat de provincie bezocht. Ze verbleven dan altijd bij de familie van Assen in Appingedam. Jürgen, de zoon van Hugo, geboren in november 1943, is hierdoor ook deels opgegroeid in Nederland. Hugo is in de jaren 90 overleden. Tot aan zijn dood bezochten ze Nederland nog altijd.
 
Enfin, het bezoek van 5 mei 2017. Jürgen vertelde op die bewuste voorjaarsdag dat hij ergens in de middag langs zou komen tijdens de open dag van het museum. Vele mensen kwamen en gaan, maar het Duitse kenteken was nog steeds niet gesignaleerd. Het museum was inmiddels al een half uur gesloten en de moed begon mij toch ietwat in de schoenen te zakken, zal Jürgen nog komen? Plots kwam daar een Chevrolet de oprit oprijden, mét Duits kenteken. Dat moest hem zijn. Na het verwelkomen uitgenodigd naar binnen voor een kop koffie en een praatje. Al snel kwamen de spullen van zijn vader op tafel te liggen. Hugo zijn identificatieplaatje, wat foto’s en documenten en als klap op de vuurpijl een asbak en wandbord van Batterie Delfzijl. ‘Ich will es nicht mehr haben’ werd er bij gezegd. Aan Jürgen gevraagd of hij mee bleef eten, maar op deze uitnodiging wou hij niet ingaan. Na een bliksembezoek van ca. één uur vertrok Jürgen weer richting Velbert-Langenberg nabij Wuppertal, een rit van toch zeker wel 3 uur.
 
Sinds deze bijzondere ontmoeting in 2017 onderhouden wij nog altijd goede contacten. Zo hebben wij samen in 2019 een nog levende veteraan bezocht in Zuid-Duitsland en is hij vorig jaar nog even op de koffie geweest. Een vriendschap voor het leven!